Biz bir deprem ulkesiyiz. Bir Japonya degiliz ama onlarin bir seviye altinda, cok haraketli levhalarin kesistigi tarihi cok eski bir kara parcasi ustundeyiz. Ve bu toparklar her sene belirli seviyede hem Bati'ya hem de Guney'e dogru yavasca kayiyor. Benim cocuklugumda, ilk okulda dahi egitimler verilmekteydi yani Devlet-Egitim hafizasi var. Peki ya insaat/altyapi ? Abi neden boylesi bir fay hatti cevresindeki illerde hem kalitesiz, hem denetimsiz hemde cok katli binalar yapildi ? Kim, kimler buna izin verdi ve/veya goz yumdu ?... Neden biz berili sehir disinda dikey mimariye gecis yaptik ? Kar cok degil mi tabi ? Derdimiz insan degil ki, derdimiz cukka, derdimiz kolay para, cabuk para, daha cok para...
1- Kritik fay hatlari ve etrafindaki tum sehir/ilce/kaza/koylerde izin verilen yukseklik disinda bina yapilmamali
2- Deprem/felaket anlari icin ayrilmis ortak toplanma alanlari, gerekirse, anayasa ile korunmali asla ve asla imara/konut yapimina ya da herhangi bir kalici projeye izin verilmemeli
3- Ulke buyuk, nufus cok.. Bize artik yari ozerk (buradna kurt bolges zart zurt demiyorum...) daha otonom belirli kararlari ve islerin sorumlulklarini alabilecek siyasi bolgeler olusmali (eyalet olur, bolge olur, merkez sehir olur (bknz: Istanbuk, Ankara, Izmir, Bursa, Adana, Antep, Van, Trabzon, Samsun vs...) artik neyse..bu sekilde tam-merkeziyetci yapidan biraz daha dagitik yapiya gecilmeli ve burada da Devlet'in yatirimlari/atamalari olmali.
4- 1.derece de deprem riski altindaki bolge/sehirlerde Arama-Kurtarma ekipleri (en azindan belirli sayida) hazir-nazir bulunmali ya da Itfaiye-Polis-Jandarma-belirli oranda Asker buna gore egitilmeli. Temel ekipman, arac-gerece ve teknolojik altyapi ilk mudahale icin en azindan ilk 8-12 saat icin hazir olmali ve Belediye/eyalte/merkez-sehir denetiminde tutulmali ve duzenli olarak tatbikat yapilmali. Bu tip sehirlere bu tip ekiplerin icine uluslararasi iliskileri iyi insanlarda konuslandirilmali (uluslararasi yardim vs.. koordinasyon durumlari icin).
5- Devlet, bu tip durumalr icin duzenli butce ayirmali, ki bu zaten planlandi, ancak anayasa altinda "elzem durumlar harici" kullanimi yasaklanmali ancak mucbir sebebler olusursa halk oylamasina sunulmali
6-Ordu/Kolluk kuvvetler ozellikle Ordu'nun bu tip durumlar icin hazir-nazir belirli sayidaki personeli her-dem ihtiva etmeli ve CB/Bakanlar Kurulu/Afet Baskanligi emri beklemeden, Ordu insiyatifiyle gorev alacak sekilde koordine edilerek mudahaleye hazir olmali
7- STK'larin bu tip durumlar icin hem butce, hem planlama hem de koordinasyon noktasinda "zorunluluk" haline gelecek sekilde yazili kurallarinin olmasi istenmeli yani fedakarlik beklenmeli karsiliksiz ve buna uygun sekilde Devlet ile senkron hareket etmeliler..
8- Demiryollari ve Limanlar, bu noktada belirli sayida kalifiye insan ve tahsis edilmes ek yol olur, bant olur, hat olur, arac olur rezerve edilmeli. Yani her sn hazir olmali demiyoruz ama bir plan dahilinde "ilk oncelik" haline gelip ona gore insiyatif alabilmeli
9- Saglik Bakanligi bu tip durumlar icin yari hazir sahra olur mobil olur hastaneleri merkez illerde hazir-kita bulundurmali. Her bolge icin illa ki gerekmiyor ancak 1. ve 2.deprem/afet bolgelerinde bu olmali
Daha yazacak cok sey var.. Iletisimden altyapiya, ulastirmadan, havaciliga.. Hicbir noktada hazir degiliz bunu biliyoruz tum bu Kurum ve sektorler icin bazi insiyatifler, kurallar ve gereksinimler yasa ile dikte edilmeli.
www.instagram.com
